Japanse Duizendknoop – Een krachtig kruid met veelzijdige toepassingen

De Japanse Duizendknoop wordt in het Westen voornamelijk gezien als een invasieve exoot. Dit zijn planten die nieuw op het podium verschijnen en onze inheemse planten verdringen. Naast deze schaduwzijde kent de krachtige plant ook een indrukwekkende zonzijde. Die kant belichten we hieronder.  

De beweging van Oost naar West

We beginnen bij het begin. Lang geleden begon deze plant als eerste in Oost-Azië te groeien. Daardoor kent de plant in bijvoorbeeld China en Japan een lange geschiedenis van menselijk gebruik. Het wordt daar tot op de dag van vandaag gezien als voedselbron; de scheuten worden het meest geconsumeerd. Binnen de traditionele Chinese geneeskunde wordt de Japanse Duizendknoop al sinds de late Han-dynastie (zo'n 2000 jaar geleden) gebruikt als medicijn. De plant wordt binnen deze geneeswijze nog steeds met grote regelmaat toegepast voor uiteenlopende aandoeningen. Kijken we naar de Westerse geneeskunde dan is de plant minder bekend. In het huidige beeld zien we echter wel dat er steeds vaker onderzoek naar wordt gedaan.

In het Westen maakte we pas velen decennia later kennis met de Japanse Duizendknoop. Deze werd in de 19de eeuw in West-Europa ingevoerd om als sierplant te dienen. In 1825 heeft de Japanse Duizendknoop in Engeland zelfs een prijs gekregen als mooiste ingevoerde tuinplant. Dat staat in schril contrast met de strijd die we in het Westen al zo’n 30 jaar voeren om deze plant zoveel mogelijk uit te roeien. De Japanse Duizendknoop heeft een sterke wil om te groeien en zich te verspreiden.

Botanische beschrijving Japanse Duizendknoop

De Japanse duizendknoop is een bamboe-achtige plant die tot wel drie meter hoog kan worden. Het meest opvallend zijn de roodachtige stengels en het hartvormige blad. De kracht van de plant ligt in de wortelstok, die niet alleen diep maar ook breed kan groeien, waardoor de plant moeilijk te bestrijden is. Een klein wortelstokje heeft voldoende kracht om zich weer te ontpoppen tot een nieuwe plant.

De Japanse Duizendknoop heeft ook een sterke weerstand tegen schadelijke externe factoren zoals gifstoffen en virussen. Sterker nog, de Japanse Duizendknoop wortelt zich juist graag op plekken waar het vuil is, denk bijvoorbeeld aan industrieterreinen. Ook heeft de plant een voorkeur voor een vochtige tot natte en matig voedselrijke bodem. Niet gek dus dat hij het goed doet in Nederland. Je ziet de plant hier ook in bossen en bosranden, dijken, wegbermen, langs het spoor of het water.

De plant groeit het liefst in de zon of in de halfschaduw, maar zal zich ook in de schaduw prima redden. Het aanpassingsvermogen van de plant is groot. De stekels zijn roodkleurig en gaan gepaard met knopen. Hieraan heeft de Japanse Duizendknoop haar naam te danken. Uit deze knopen groeit het hartvormige blad met een grootte van tussen de 10 en 15 centimeter. De signatuur van de plant verwijst dan ook naar het hart (vorm blad) en de bloedsomloop (kleur stengels). Witte bloemtrossen vormen zich in augustus/september aan het einde van de stengels en zijn geliefd bij bijen. Na de bloei groeien de bloemen uit tot vruchten met een zaadje.

De kracht van Japanse Duizendknoop

Een van de belangrijkste bioactieve stoffen in de wortel van de Japanse Duizendknoop is resveratrol. Resveratrol staat bekend om zijn antioxiderende werking en wordt al lange tijd in verband gebracht met cardiovasculaire gezondheid**. Het zou de bloedcirculatie bevorderen en beschermen tegen vrije radicalen, die schade aan cellen kunnen veroorzaken**. Mede door de positieve eigenschappen van resveratrol wordt Japanse Duizendknoop daarom ook al een tijd in het Westen onderzocht.

Naast resveratrol bevat de plant ook emodine, een stof die wordt geclassificeerd als een Fyto-oestrogeen en die mogelijk overgangsklachten kan verlichten**. Fyto-oestrogenen imiteren de werking van oestrogeen, wat zou kunnen helpen bij hormonale onevenwichtigheden tijdens de menopauze**. Andere stoffen in de plant, zoals polydatin, dragen bij aan de veelzijdige werking ervan**.

De plant bevat ook vitamines en mineralen, waaronder een hoge concentratie aan vitamine C en A. Mede dankzij vitamine C kan de Japanse Duizendknoop als antioxidant functioneren**. Ook bevat de plant mineralen zoals zink, kalium, fosfor en magnesium, die bijdragen aan een gezonde lichaamsfunctie.

Los van bioactieve stoffen, vitamines en mineralen is de kracht van deze plant ook interessant bevonden in een wetenschappelijke studie. Uit onderzoek blijkt er een werking te zijn op infectieziekten en komt de plant voor in verschillende protocollen zoals het Buhnerprotocol.

Gebruik en veiligheid

Je kunt Japanse Duizendknoop zowel inwendig als uitwendig gebruiken in verschillende vormen. Zo kun je een kruideninfusie maken van de bladeren en een decoctie van de wortelen of je kunt de plant middels een tinctuur of in poedervorm tot je nemen. Eventueel kun je de plant ook eten. Hierover staan verschillende recepten online. Let wel, de planten worden wegens de enorme groei bestreden met pesticiden. Ga de plant dus niet zomaar in het wild plukken. Zorg ervoor dat je altijd planten van biologische oorsprong gebruikt.

Je kunt deze plant daarbij goed combineren met andere planten. Het is een zo genoemd 'synergetisch kruid'. Dit betekent dat het de kracht van een andere kruid kan versterken. 

De Japanse Duizendknoop is meer dan alleen een invasieve plant. Dankzij zijn hoge gehalte aan bioactieve stoffen, vitamines en mineralen, biedt hij veelzijdige toepassingen voor je welzijn. Hoewel de wetenschappelijke onderbouwing in het Westen nog in ontwikkeling is, wijzen traditioneel gebruik en voorlopig onderzoek op veelbelovende resultaten. Zoals bij alle kruidensupplementen geldt: wees bewust van de claims en raadpleeg bij twijfel altijd een deskundige.

Let op: De gezondheidsclaims die aan Japanse Duizendknoop worden toegeschreven, zijn nog in afwachting van Europese goedkeuring. Raadpleeg altijd een arts of therapeut voordat je een kruidenpreparaat gebruikt, vooral als je medicatie gebruikt of onder behandeling bent voor een aandoening.

**Gezondheidsclaims in afwachting van Europese toelating